Zakładanie działalności gospodarczej w Polsce

Założenie działalności gospodarczej w 2019 r. najczęściej nie jest procesem długotrwałym czy kosztownym, zwłaszcza w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Co więcej, zarejestrować firmę może tak naprawdę każdy polski obywatel, który ukończył 18 lat. Jedynie funkcjonariusze publiczni i osoby z sądowym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej są pozbawieni tego prawa. Jednak to, czy firma osiągnie sukces, zależy od wielu czynników, które warto rozważyć jeszcze przed złożeniem wniosku o jej rejestrację.

Wybierz formę prawną i rodzaj opodatkowania

Jesteś przekonany, że nadajesz się na przedsiębiorcę, a Twój pomysł biznesowy ma realne szanse na powodzenie? W takim razie czas podjąć szereg decyzji dotyczących specyfiki planowanej firmy. Pierwsza kwestia dotyczy jej rodzaju - polskie prawo przewiduje aż 8 różnych form prawnych działalności gospodarczej. Poszczególne rodzaje różnią się sposobem rejestracji, kosztami prowadzenia firmy, w tym opodatkowaniem, rodzajem księgowości czy odpowiedzialnością za zobowiązania. Forma działalności determinuje również wysokość minimalnego kapitału niezbędnego do założenia przedsiębiorstwa, sposób reprezentacji oraz właściwy urząd do obsługi spraw z nim związanych.

Generalnie wybór formy prawnej ma wpływ na całe funkcjonowanie firmy, dlatego należy uwzględnić wszystkie czynniki przed podjęciem ostatecznej decyzji. Dobrze przemyśl, czy chcesz prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, która jest najprostszą i najpopularniejszą formą prawną działalności gospodarczej czy masz plany, które wymagają zawiązania jakiegoś rodzaju spółki. Przykładowo, jeśli myślisz o wejściu na giełdę, lepiej załóż spółkę akcyjną, a jeśli zależy Ci przede wszystkim na ograniczeniu odpowiedzialności finansowej za działania firmy – wybierz spółkę z o.o. Szczegółowy opis wszystkich rodzajów firm znajdziesz w zakładce „Formy prawne DG”.

Kolejna decyzja dotyczy rodzaju opodatkowania działalności gospodarczej. W Polsce można wybrać 1 spośród 4 form opodatkowania, a każda z nich skierowana jest do podmiotów gospodarczych o innej specyfice i innym poziomie dochodów. Najlepiej więc zdecydować się na ten rodzaj opodatkowania, dzięki któremu zapłacisz jak najniższy podatek. Dodatkowo, jeśli chcesz albo musisz zostać podatnikiem VAT, musisz to zgłosić. Czynni podatnicy VAT mają obowiązek naliczania VATu od sprzedanych towarów i usług, ale też mogą go odliczać od poniesionych wydatków. Różnicę między tymi wartościami należy odprowadzić do urzędu skarbowego.

Ustal zakres działalności firmy, jej nazwę i siedzibę

Podczas rejestrowania firmy konieczne jest także określenie zakresu jej działalności. W tym celu ustanowiono specjalną listę kodów PKD (Polska Klasyfikacja Działalności), które określają rodzaje działalności gospodarczych. Nie ma żadnych ograniczeń co do liczby wybranych kodów, tak więc zakres działalności firmy może być naprawdę bardzo szeroki. Musi ona jednak mieć określoną działalność główną – wskazuje na nią wybrany przez przedsiębiorcę kod, który znajduje się na pierwszej pozycji. Jeśli w momencie zakładania firmy nie wybierze on wszystkich niezbędnych mu rodzajów działalności, może później dokonać aktualizacji zgłoszenia (dodając nowe kody PKD lub usuwając część wcześniej zadeklarowanych). Podczas określania odpowiednich kodów przydatnym narzędziem jest specjalna wyszukiwarka.

Każda firma musi mieć oczywiście swoją nazwę oraz siedzibę. Wybór dobrej i nie za długiej nazwy, którą będzie łatwo zapamiętać, może okazać się niezłą zagwozdką. Życie pokazuje, że czasem trafny wybór nazwy może zdecydować o gigantycznym sukcesie przedsięwzięcia, tak samo jak kiepski pomysł to prosta droga do klęski. Osobną kwestią jest to, że nazwa firmy nie może być wcześniej zajęta przez inny podmiot gospodarczy. Kiedy więc wybierzesz nazwę, która wyda Ci się idealna, koniecznie sprawdź, czy jest dostępna. Takie informacje znajdziesz na stronie Europa.EU lub na stronie internetowej Urzędu Patentowego. Warto od razu pomyśleć nad oryginalnym, ale też czytelnym i nośnym logo.

Co do siedziby, w zależności od specyfiki samej firmy, może to być lokal o specjalnym przeznaczeniu, jak i po prostu Twoje miejsce zamieszkania. Ważne, aby właściciel pomieszczeń wyraził zgodę na prowadzenie działalności pod danym adresem.

Tym, na co warto również zwrócić uwagę, to data rozpoczęcia działalności gospodarczej. Dobrym posunięciem jest zarejestrowanie firmy z dniem innym, jak pierwszy dzień miesiąca. Dzięki temu, o ile skorzystasz z „ulgi na start” lub możliwości opłacania preferencyjnej składki ZUS, okres obniżonych składek wydłuży się prawie o miesiąc. ZUS rozlicza bowiem okresy ulg w pełnych miesiącach, dlatego jeśli założysz firmę nieco później (a nie 1. dnia miesiąca), uzyskasz dodatkowy miesiąc obniżenia kosztów ubezpieczenia.

Zarejestruj działalność

Jeśli koncepcja działania i charakter firmy są już przemyślane, pozostało dokonać rejestracji. Aby zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą lub spółkę cywilną, należy wypełnić druk CEIDG-1. Można tradycyjnie uzupełnić papierowy formularz, podpisać go i złożyć w Urzędzie Miasta, Gminy lub Dzielnicy. Inną opcją jest wypełnienie formularza drogą elektroniczną. Jeśli posiadasz profil zaufany lub podpis elektroniczny, wystarczy z niego skorzystać . Wtedy firma założona jest błyskawicznie i to bez wychodzenia z domu. Jeśli nie, musisz udać się do właściwego urzędu i złożyć wydrukowany oraz podpisany wniosek.

Rejestracja firmy w CEIDG jest jednocześnie zgłoszeniem przedsiębiorcy jako płatnika składek ubezpieczeniowych. Trzeba jednak zgłosić się do ubezpieczeń także jako osoba ubezpieczona. W przypadku działalności jednoosobowej można to zrobić już podczas rejestracji firmy. Oczywiście, jeśli będziesz zatrudniać pracowników czy w firmie działać będą współpracownicy, oni też muszą być zgłoszeni do ZUS. Od momentu zarejestrowania działalności gospodarczej, przedsiębiorca ma 7 dni na dokonanie wszelkich niezbędnych zgłoszeń.

Rejestracja firmy w CEIDG skutkuje nadaniem jej numeru NIP. W przypadku spółki cywilnej lub spółki zarejestrowanej w KRS konieczne jest osobne zgłoszenie do urzędu skarbowego. Tutaj możliwa jest również rejestracja przedsiębiorcy jako „vatowca”.

Pozostałe rodzaje spółek mają obowiązek rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym i też mogą tego dokonać metodą tradycyjną (w 2019 r. łączny koszt 600 zł) lub za pomocą elektronicznego systemu eKRS (analogicznie – 350 zł).

Prowadzenie pewnych rodzajów działalności wiąże się z koniecznością wcześniejszego uzyskania koncesji, zezwoleń i wpisów do rejestrów. Koniecznie sprawdź, czy Twoja działalność nie będzie należeć do „regulowanych”, a jeśli tak, zgłoś ją do rejestru właściwej instytucji. Pamiętaj, że w wielu przypadkach uzyskanie pozwoleń i licencji wymaga spełnienia szeregu wymogów, a także może wiązać się z dużymi kosztami.

Poszukaj wsparcia i kapitału

Podczas zakładania działalności gospodarczej możesz skorzystać z pomocy oferowanej przez różnego typu podmioty. Dofinansowanie start-upu możliwe jest zarówno dzięki unijnym, jak i krajowym mechanizmom wsparcia, a dotacje przeznaczone są dla szerokiego grona odbiorców (np. jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej z urzędu pracy), jak i dla specyficznych projektów (np. firm innowacyjnych czy firm na wsi). Pieniądze na rozruch możesz pozyskać również dzięki kredytom bankowym lub pożyczkom, w tym pożyczkom na preferencyjnych warunkach. W przypadku innowacyjnych, perspektywicznych projektów warto szukać dokapitalizowania dzięki aniołom biznesu, funduszom venture capital czy crowfundingowi. Z kolei pomoc w szerszym zakresie zapewniają instytucje otoczenia biznesu, m.in. inkubatory przedsiębiorczości, inkubatory technologiczne lub ośrodki szkoleniowo-doradcze.